Tổng hợp các bài văn mẫu và dàn ý cho đề bài nghị luận về tính tự chủ, giúp các bạn học sinh có thêm nguồn tài liệu tham khảo.
Dàn ý nghị luận về tính tự chủ
Mở bài
+) Giới thiệu về vấn đề cần nghị luận bằng – Tính tự chủ
Thân bài
1. Định nghĩa
+) Tự chủ là làm chủ cuộc sống, làm chủ tương lai của mình.
+) Tự chủ là biết cách điều chỉnh hành vi để phù hợp với sự việc xảy ra. Tự chủ còn là biết tự chủ trong cảm xúc, tránh “giận quá mất khôn” gây ảnh hướng đến mối quan hệ xung quanh.
2. Biểu hiện của tính tự chủ
+) Tự chủ trong học tập, ý thức rõ trách nhiệm và nghĩa vụ của bản thân.
+) Tự chủ trong công việc.
+) Bình tĩnh suy nghĩ phương án để giải quyết những vụ việc xảy ra sai sót.
+) Biết nắm lấy tương lai của mình, làm chủ cuộc đời của mình.
3. Lên án, phê phán những người không chịu xây dựng đức tính tự chủ
+) Những bạn học sinh không có ý thức học tập, trốn học đi chơi bời.
+) Những người thụ động trong mọi việc, chờ đợi sự sai bảo từ người khác.
+) Những người không có ý thức phán đoán sự đúng sai trong một vụ việc nào đó, và hùa theo đám đông hành xử thô lỗ, phát biểu những lời thiếu văn hóa.
4. Tại sao nên rèn luyện tính tự chủ và ý nghĩa
+) Nếu không có tính tự chủ bạn sẽ không thể quyết định hướng đi đúng đắn và phù hợp cho bản thân. Sẽ trở thành một người thiếu tự tin trong học tập, công việc, không dám chịu trách nhiệm cho lời nói và hành động của bản thân.
+) Tự chủ giúp ta bình tĩnh, tự tin về khả năng của mình. Giúp chúng ta có suy nghĩ sáng suốt để giải quyết mọi việc êm đẹp.
+) Tự chủ giúp ta hoàn thiện nhân cách cao đẹp của bản thân. Nếu cả cộng đồng ai cũng xây dựng tính tự chủ thì xã hội sẽ trở nên văn minh hơn với những hành vi, xử sự phù hợp, đúng đắn dựa trên đạo đức.
5. Cách để rèn luyện tính tự chủ
+) Bắt đầu từ những việc nhỏ như ý thức trong học tập, ý thức hơn trong công việc.
+) Suy nghĩ trước khi nói và hành động.
+) Phát huy tính tự chủ trong mọi hoạt động, tình huống, mọi lúc mọi nơi để duy trì được đức tính tốt đẹp này.
+) Cố gắng làm việc để nuôi sống bản thân, không dựa dẫm vào ai.
+) Tự chủ là một đức tính dựa trên đạo đức, chúng ta không nên hiểu sai lệch về đức tính này.
+) Không nên nhìn nhận tự chủ là làm theo ý mình, không quan tâm đến hoàn cảnh hay mọi người xung quanh.
+) Bởi về lâu dài ta sẽ trở thành người cổ hủ, bảo thủ. Chúng ta cần sự dạy dỗ, giáo dục từ gia đình và nhà trường để có định hướng đúng đắn, hoặc muốn có hiệu quả trong học tập hay công việc cũng cần sự phối hợp hoặc góp ý của bạn bè và đồng nghiệp.
Kết bài
+) Khẳng định vai trò quan trọng của tính tự chủ.
+) Liên hệ bản thân để rút ra bài học.
Văn mẫu nghị luận về tính tự chủ – Mẫu 1
Trong kho tàng tục ngữ, ca dao của Việt Nam có câu ca dao sau: “Dù ai nói ngả nói nghiêng, lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân”. Câu ca dao này có ý biểu đạt khi con người đã có quyết tâm, thì dù bị người khác buông lời gièm pha, ngăn trở cũng vẫn vững vàng không thay đổi ý định của mình. Khi bạn nhận ra số phận, tương lai của bản thân đều được nắm trong lòng bàn tay của chính mình thì bạn sẽ trở nên mạnh dạn và tự tin hơn bao giờ hết. Xã hội đầy thị phi, nhưng “tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến”, vẫn vững vàng hướng về phía trước thì bạn sẽ dễ dàng đạt được thành công hơn nhiều. Đừng trông chờ vào một ai hay tìm kiếm hy vọng từ một nơi nào khác. Điều chúng ta cần làm là hãy biết kiểm soát sự việc và mạnh mẽ nắm lấy tương lai của chính mình trong lòng bàn tay. Tuy nhiên, để làm được điều đó, chúng ta cần phải phát huy được tính tự chủ – một trong những phẩm chất quý giá của con người. Đây cũng là một đức tính rất cần thiết trong việc khám phá và phát triển bản thân. Vậy thì, tính tự chủ là gì?
Khi nói đến tính tự chủ thì chắc là ai cũng mơ hồ nhận ra rằng, tự chủ là tự điều khiển mọi công việc của mình mà không cần phải phụ thuộc vào một ai. Đúng vậy, những câu trả lời đó vẫn còn chứa nhiều điều ẩn ý. Cho nên, để cho mọi người không có cái nhìn sai lầm về tự chủ thì bây giờ, chúng ta hãy cùng đào sâu vào khái niệm của tính tự chủ để nắm rõ về bản chất của nó cũng như đưa ra được định hướng đúng đắn trong việc phát huy đức tính tốt này nhé! Tự chủ là tự làm chủ chính bản thân mình, luôn ý thức được việc mình đang làm như là tự làm chủ được những suy nghĩ, hành vi, tình cảm của mình và luôn tự tin, bình tĩnh trong mọi hoàn cảnh, và đương nhiên tính tự chủ ấy còn bao gồm việc biết điều chỉnh hành vi đúng mực và phù hợp với mọi người, mọi vật xung quanh nữa. Bởi vì tự chủ là một đức tính tốt đẹp dựa trên chuẩn mực của đạo đức. Và vì vậy nên, mỗi người chúng ta ai ai cũng cần rèn luyện để phát huy và duy trì tính tự chủ.
Tính tự chủ được biểu hiện qua nhiều tình huống xảy ra trong cuộc sống hằng ngày. Ví dụ như khi bạn bình tĩnh suy nghĩ để đưa ra phương án giải quyết cho một sự việc gặp lỗi sai sót. Bạn biết cách điều chỉnh hành vi đúng đắn để ứng phó với tình huống chứ không hoang mang, lo sợ và cuối cùng hùa theo cách giải quyết thô lỗ của một ai đó. Hoặc là khi bạn biết tự kiểm điểm những việc làm sai trái mà mình đã phạm phải mà không cần ai thôi thúc. Tự chủ là khi bạn làm chủ được cảm xúc của mình, không “giận quá mất khôn” để rồi xảy ra những tình huống tranh cãi không đáng có với đồng nghiệp, bạn bè hay bất kính với cha mẹ hoặc người lớn tuổi. Tự chủ còn là khi bạn ở một độ tuổi nhất định, độ tuổi tự lập không cần phải dựa dẫm vào những đồng tiền quý giá mà cha mẹ vất vả làm ra. Hoặc là những việc lớn hơn mang lại niềm hạnh phúc và sự công bằng cho mọi người như việc “Xóa bỏ chế độ nô lệ” của cựu Tổng thống Mỹ – Abraham Lincoln. Ông được sinh ra trong một gia đình nghèo khó, nhưng ông lại rất hiếu học, ông thích đọc sách đến nỗi những người hàng xóm cho rằng ông cố tình làm vậy để tránh phải làm việc chân tay nặng nhọc. Ông còn tự miêu tả tuổi trẻ của mình trong một mục tự truyện – ở lứa tuổi 20, rời bỏ vùng rừng núi hẻo lánh để tìm đường tiến vào thế giới – như là “một gã trai kỳ dị, không bạn bè, không học thức và không một xu dính túi”. Và trong khoảng năm 22 tuổi, trong lúc làm việc ông lần đầu tiên chứng kiến tận mắt tệ nạn nô lệ. Và sau nhiều năm tự học và trở thành một luật sư, ông đã tham gia vào chính trường và trở thành một nhà lãnh đạo trong Đảng Cộng hòa, ông đã tham gia vào một cuộc tranh luận năm 1858 với chính trị gia khác. Ông tranh cử Tổng thống năm 1860, giành chiến thắng toàn diện tại miền Bắc nước Mỹ. Ông tranh cử Tổng thống là với quyết tâm mong muốn xóa bỏ chế độ nô lệ đang được áp dụng tại miền Nam, đương nhiên ông không nhận được sự ủng hộ từ các phần tử ủng hộ chế độ nô lệ và những phần tử ấy còn ly khai khỏi liên bang để gây khó dễ cho ông, thậm chí là nhiều lần ám sát ông. Nhưng vì hạnh phúc và tự do của mọi người cho nên ông vẫn không hề bỏ cuộc, và sau bao cuộc chiến tranh dài suốt mấy năm trời, cuối cùng Lincoln cũng đã lãnh đạo đất nước vượt qua Nội chiến Hoa Kỳ, cuộc khủng hoảng đạo đức, văn hóa, hiến pháp và chính trị lớn nhất của quốc gia này. Ông đã thành công trong việc bảo tồn Liên minh, xóa bỏ chế độ nô lệ, củng cố chính phủ liên bang và hiện đại hóa nền kinh tế Hoa Kỳ. Qua đó chúng ta có thể thấy được, sự tự chủ dựa trên đạo đức của ông đã mang lại bao điều tốt đẹp cho cả một đất nước.
Tuy nhiên, hiện thực cho thấy vẫn còn nhiều người chưa ý thức được tính tự chủ này. Nhiều bạn học sinh thay vì dành thời gian ra để học tập, rèn luyện tri thức thì lại bỏ thời gian ra để nhắn tin, lướt facebook, chơi game, đi học không nghe giảng, về nhà không làm bài tập, những bạn học sinh ấy vẫn chưa có ý thức cũng như chưa xây dựng được tính tự chủ để tự đốc thúc, rèn luyện bản thân hướng về con đường học hành. Tệ hơn là có những bạn học sinh có lập trường không vững vàng, quan điểm nông cạn bị người xấu dụ dỗ tham gia vào các tệ nạn xã hội như hút cần sa, cờ bạc, gây thù chuốc oán, đánh nhau khắp nơi. Vậy mới thấy sự quan tâm của gia đình và sự giáo dục của nhà trường là quan trọng như thế nào. Không chỉ ở các bạn học sinh, mà ngay cả những thanh niên cũng vậy. Họ ít khi tự chủ động làm một công việc nào đó mà luôn chờ đợi sự sai bảo từ cha mẹ hay cấp trên. Họ cũng không muốn gánh vác một trách nhiệm nào và càng không muốn chịu trách nhiệm về bất cứ việc gì. Hay là với những trường hợp “Anh hùng bàn phím” ở trên các trang mạng xã hội. Khi thấy báo đăng về diễn viên A, ca sĩ B như thế này, thế nọ, hoặc là một người bình thường nào đấy vô tình bị đưa lên mạng với mục đích mua vui, tố cáo,…. thì có một bộ phận “dân cư mạng” chưa hiểu rõ thực hư, chưa tìm hiểu sự thật, sự việc là như thế nào liền lên tiếng chửi rủa, mạt sát họ với những lời lẽ thô tục, thiếu văn hóa, những người đó thay vì biết làm chủ suy nghĩ, lời nói, hành động trong tình huống chưa rõ thực hư thì lại hùa theo những người bất lịch sự phía trước, tạo nên một bộ phận vô văn hóa, thiếu đạo đức, gây ảnh hưởng đến sự định hướng đúng đắn về sự việc của những đứa trẻ tiếp xúc sớm với mạng xã hội. Những trường hợp như vậy thật đáng chê trách. Không chỉ vậy, chúng ta có thể dễ dàng thấy được một số bạn trẻ thời nay không năng động, không dám chủ trương bất cứ một việc gì, cho dù là việc nhỏ nhất cũng không dám tự đưa ra quyết định. Thực ra, việc bị gia đình bao bọc, hay khắt khe quá mức là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến vấn đề không có tính tự chủ của con trẻ. Khi bị “quản” quá mức như con nhất định phải đi học thêm ở chỗ này chỗ kia, ngày nghỉ cũng không được nghỉ ngơi mà phải tranh thủ cắp sách đi học. Hoặc là bác bỏ những sáng tạo, những ý kiến của con trong một sự việc nào đó như không cho con trẻ chơi ngoài cát vì nó rất bẩn, không được mặc những bộ đồ hình siêu nhân hay công chúa vì nó không được đứng đắn, tử tế và thay vào đó là những bộ đồ nghiêm túc. Còn có những gia đình hết sức nghiêm khắc với con cái “đã là phận con thì không được ý kiến, chỉ có thể làm theo sự sắp xếp của bố mẹ”, và rồi những ước mơ, những sở thích của con cái đều bị thay thế bởi kỳ vọng của bố, mẹ đặt ra.
Cũng chính vì vậy mà những bạn trẻ ấy không thể tự làm chủ được cuộc sống của mình, sau này khi bước chân ra xã hội cũng chỉ là những con người thụ động, không dám đưa ra ý kiến, không dám lên tiếng, không biết vươn lên, không biết cố gắng và chỉ biết chờ đợi sai bảo và nếu cứ bị chìm nghỉm trong “vòng vây tăm tối” ấy thì sẽ dẫn tới suy nghĩ, sự sáng tạo, cách nói chuyện dần dần bị bào mòn. Và những trường hợp trên nếu không dám cho bản thân một cánh cửa để bước ra ngoài thì sẽ khó mà gặt hái được thành công, tương lai vẫn sẽ mù mịt như lúc ban đầu.
Như vậy mới thấy, tính tự chủ quan trọng như thế nào đối với quyết định định hình hướng đi đúng đắn của con người. Cho nên chúng ta phải học cách rèn luyện ý thức tự chủ của mình. Xã hội này là muôn hình vạn dạng, cuộc sống luôn ẩn chứa những điều bất trắc. Cho nên, nếu bạn không tự vươn lên làm chủ bản thân, làm chủ cuộc sống của mình thì sẽ luôn phải sống dựa dẫm vào người khác. Để có thể thành công thì tính tự chủ rất là cần thiết. Bởi tự chủ giúp chúng ta bình tĩnh đối mặt với sự việc, tự tin với việc làm của mình khiến tinh thần trở nên sáng suốt hơn, tự chủ còn giúp ta tránh được những việc làm sai trái, đi ngược lại với phẩm chất, đạo đức của con người, biết tự chủ còn giúp ta điều chỉnh được cảm xúc của mình để tránh khỏi những tranh cãi, những rắc rối không đáng có. Không những vậy, người có tính tự chủ sẽ luôn vững vàng, kiên trì trước sóng gió vì bạn tự tin, nắm rõ năng lực của bản thân và biết chịu trách nhiệm cho hành động của mình, khi bạn có tính tự chủ, bạn cũng sẽ được mọi người xung quanh tin tưởng, nể phục. Nếu mọi người đều xây dựng tốt tính tự chủ, biết xử sự theo những chuẩn mực tốt đẹp thì xã hội sẽ được phát triển theo hướng tích cực và văn minh hơn.
Và tính tự chủ cần phải được rèn luyện theo năm tháng để duy trì và rồi dần dần trở thành một trong những phẩm chất của riêng mình, giúp nhân cách được hoàn thiện hơn. Để rèn luyện được tính tự chủ, bạn có thể bắt đầu từ những việc nhỏ như thời gian biểu hôm nay của mình sẽ diễn ra theo hướng nào, hoặc bắt đầu bằng cách lựa chọn món ăn mình thích. Trước khi đưa ra một quyết định gì đó hãy suy nghĩ thận trọng xem hành động đó có phù hợp không, đúng hay sai trong tình huống đó. Trước khi nói cũng phải suy nghĩ, suy nghĩ để đưa ra lời nói rành mạch, rõ ràng để người nghe hiểu được ý bạn muốn biểu đạt, suy nghĩ trước khi nói để tránh những trường hợp như lỡ lời, lỗ mãng xuất hiện và cũng hãy biết dũng cảm chịu trách nhiệm cho mỗi lời nói của mình. Chúng ta cũng nên biết rút kinh nghiệm và sửa chữa những lỗi lầm qua những việc đã xảy ra, để lần sau không vướng phải những việc như thế nữa. Luôn tự tin và kiên định trong học tập, công việc, biết nhìn nhận và bảo vệ cái đúng, tránh việc bị dắt mũi bởi tin tức vô lý hoặc hùa theo đám đông. Tích cực lao động để nuôi sống bản thân, tránh việc dựa dẫm vào gia đình hoặc những người khác.
Tuy nhiên, có vài người lại hiểu sai về khái niệm của tính tự chủ này và rồi sống với suy nghĩ lệch lạc ấy, vô tình làm ảnh hưởng đến tương lai và cả những người xung quanh. Những người ấy hiểu tính tự chủ là luôn hành động theo ý của mình mà không cần để ý đến cảm nhận hay hoàn cảnh của những người xung quanh. Thực ra, bạn khó mà đạt được kết quả tốt nếu không nhờ sự dạy dỗ của thầy cô, bạn không thể hòa hợp với tập thể nếu không có bạn bè, bạn không thể thành công việc nếu không có sự phối hợp nhịp nhàng, ăn ý của đồng nghiệp. Để công việc đạt được hiệu quả cao thì chúng ta cần phải gắn bó với nhau nhiều hơn. Cho nên, dù là một cá nhân đơn lẻ, thì là người tự chủ cũng không thể làm mọi việc mà không quan tâm đến hoàn cảnh và mọi người xung quanh được. Nếu cứ sống và làm theo ý mình mà không quan tâm đến mọi người thì rất dễ trở thành một con người cổ hủ, bảo thủ. Thay vào đó chúng ta hãy xây dựng tính chủ bằng cách nhận sự khuyên bảo từ cha mẹ, nhận góp ý từ bạn bè, đồng nghiệp để dần hoàn thiện được tính tự chủ tích cực.
Bạn không cần phải làm chủ cũng không nên làm chủ cho bất cứ ai, mà hãy tự làm chủ bản thân mình, làm chủ cuộc đời mình. Tính tự chủ là một đức tính quý giá, đóng góp và thúc đẩy bản thân phát triển và thành công hơn trong cuộc sống. Ngoài ra hãy lan truyền đức tính này đến mọi người xung quanh để cộng đồng được hướng đến lối hành xử văn minh, đạo đức khiến cho “tâm hồn của đất nước” ngày càng phát triển vững mạnh và hoàn thiện hơn.
